W maju 2023 wejdą w życie przepisy zawarte w ustawie z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej. Warto już teraz zapoznać się z procedurą zakładania fundacji rodzinnej i rozpocząć przygotowania do rejestracji.
Kto może powołać fundację rodzinną?
Zgodnie z ustawą, rolę założyciela fundacji rodzinnej pełni fundator, czyli osoba (lub kilka osób) posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, która złożyła oświadczenie o ustanowieniu fundacji rodzinnej w akcie założycielskim albo w testamencie.
Proces zakładania fundacji rodzinnej
W celu powołania fundacji należy wykonać następujące kroki:
1. Złożenie oświadczenia o ustanowieniu fundacji rodzinnej
Ustawodawca przewidział dwie możliwości – fundator może złożyć oświadczenie o ustanowieniu fundacji rodzinnej w akcie założycielskim lub w testamencie. Należy pamiętać, że w oba dokumenty wymagają formy aktu notarialnego. W przypadku oświadczenia zawartego w testamencie, fundatorem może być tylko jedna osoba.
Z chwilą sporządzenia aktu założycielskiego albo ogłoszenia testamentu powstaje fundacja rodzinna w organizacji. Pozostaje ona w tej formie do momentu dokonania wpisu do rejestru fundacji rodzinnych. W tym czasie nazwa zawiera dodatkowe oznaczenie „w organizacji”. Fundacja rodzinna w organizacji nie posiada jeszcze osobowości prawnej. Reprezentowana jest przez fundatora lub pełnomocnika powołanego przez fundatora albo w przypadkach wskazanych w ustawie – przez zarząd.
2. Ustalenie statutu
Statut fundacji rodzinnej sporządza fundator w formie aktu notarialnego. Jest to drugi z najistotniejszych dokumentów. W nim mają zostać uregulowane najważniejsze aspekty dotyczące funkcjonowania fundacji rodzinnej oraz powołanych w jej obrębie organów. Ustawa precyzyjnie określa, jakie informacje powinny zostać zawarte w statucie w Art. 26:
- 2. Statut określa:
1) nazwę fundacji rodzinnej;
2) siedzibę fundacji rodzinnej;
3) szczegółowy cel fundacji rodzinnej;
4) beneficjenta lub sposób jego określenia i zakres przysługujących beneficjentowi uprawnień;
5) zasady prowadzenia listy beneficjentów;
6) zasady, w tym szczegółowy tryb, zrzeczenia się uprawnień przez beneficjenta;
7) czas trwania fundacji rodzinnej, jeżeli jest oznaczony;
8) wartość funduszu założycielskiego;
9) zasady powoływania i odwoływania oraz uprawnienia i obowiązki członków organów fundacji rodzinnej, a także zasady reprezentacji fundacji rodzinnej przez zarząd albo przez inne organy fundacji rodzinnej w przypadkach wskazanych w ustawie;
10) podmiot uprawniony do zatwierdzenia czynności zarządu fundacji rodzinnej w organizacji;
11) co najmniej jednego beneficjenta uprawnionego do uczestnictwa w zgromadzeniu beneficjentów;
12) zasady zmiany statutu;
13) przeznaczenie mienia fundacji rodzinnej po jej rozwiązaniu, w tym określenie beneficjenta uprawnionego do mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej.3. Statut może określać również inne sprawy, w tym:
1) zasady współpracy lub współdziałania organów fundacji rodzinnej;
2) szczegółowe okoliczności rozwiązania fundacji rodzinnej;
3) wytyczne dotyczące inwestowania majątku fundacji rodzinnej;
4) przewidywać utworzenie jednostki terenowej albo jednostek terenowych.
Ustawodawca przewidział również możliwość zawarcia danych poufnych w odrębnych dokumentach, jednak należy je wskazać w statucie.
3. Sporządzenie spisu mienia
W spisie mienia powinny zostać zamieszczone wszystkie prawa majątkowe wniesione do fundacji, zarówno przez fundatora, jak i przez inne osoby, ze wskazaniem osoby wnoszącej mienie oraz z określeniem rodzaju i wartości każdego z wniesionych składników mienia, w wysokości określonej według stanu i cen z chwili ich wniesienia oraz ich wartości podatkowej. Spis mienia powinien być sporządzony w formie pisemnej, a za jego aktualność odpowiada zarząd.
4. Ustanowienie organów fundacji rodzinnej wymaganych przez ustawę lub statut
Ustawa przewiduje trzy podstawowe organy fundacji rodzinnej: zarząd, rada nadzorcza oraz zgromadzenie beneficjentów, przy czym powołanie rady nadzorczej jest obowiązkowe dopiero gdy liczba beneficjentów przekracza dwadzieścia pięć osób. Ze względu na charakter działań wymienionych organów, jedna osoba nie może być jednocześnie członkiem więcej niż jednego z nich.
5. Wniesienie funduszu założycielskiego
Fundusz założycielski to mienie wnoszone przez fundatora o wartości ustalonej w statucie, nie mniejszej niż 100 000 zł. W przypadku ustanowienia fundacji w akcie założycielskim powinno zostać wniesione przed wpisaniem fundacji rodzinnej do rejestru. Dla fundacji rodzinnych ustanowionych w testamencie czas na wniesienie funduszu założycielskiego to dwa lata od dnia wpisania fundacji rodzinnej do rejestru fundacji rodzinnych.
6. Wpisanie do rejestru fundacji rodzinnych.
Jest to ostatni krok w procesie zakładania fundacji rodzinnej. Z chwilą wpisania do rejestru fundacja nabywa osobowość prawną. Rejestr fundacji rodzinnych prowadzi Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim.
Pomoc kancelarii
W procesie zakładania fundacji rodzinnej pomoc doświadczonych prawników jest nieoceniona. Kancelaria Destrier świadczy swoje usługi również w tym zakresie. Pomożemy ustanowić statut fundacji rodzinnej oraz przejść przez cały proces założycielski.