22 marca 2024 r. Rada Unii Europejskiej opublikowała projekt dyrektywy dotyczącej „green claims” (z ang. zielonych oświadczeń), mającej na celu ujednolicenie i regulację praktyk związanych z tzw. zielonym marketingiem. Celem dyrektywy jest wyeliminowanie nieuczciwych praktyk oraz zapewnienie, że twierdzenia o ekologiczności produktów i usług są poparte rzetelnymi dowodami.
Czym są „Green Claims”?
W kontekście dyrektywy, „green claims” to oświadczenia dotyczące cech ekologicznych produktów, usług lub działań firm, które sugerują ich pozytywny wpływ na środowisko. Przykłady takich twierdzeń obejmują określenia typu „ekologiczny”, „biodegradowalny”, „neutralny węglowo” czy „wyprodukowany z recyklingu”. Celem dyrektywy jest ochrona konsumentów przed dezinformacją, a także promowanie uczciwej konkurencji na rynku.
Jakie Są Główne Cele Dyrektywy?
- Ochrona Konsumentów: Dyrektywa ma na celu ochronę konsumentów przed wprowadzającymi w błąd twierdzeniami ekologicznymi, zapewniając im dostęp do wiarygodnych informacji, które pozwolą na podejmowanie świadomych decyzji zakupowych.
- Promowanie Uczciwej Konkurencji: Ujednolicenie zasad dotyczących „green claims” ma na celu stworzenie równych warunków konkurencji na rynku, eliminując przewagę firm korzystających z nieuczciwych praktyk marketingowych.
Kogo Dotyczy Dyrektywa?
Projekt skierowany jest do wszystkich przedsiębiorców, którzy składają oświadczenia środowiskowe w związku ze swoimi produktami lub stosują systemy oznakowania ekologicznego (eco labels). Dotyczy to także przedsiębiorstw spoza UE, które kierują takie oświadczenia do konsumentów w Unii, za wyjątkiem:
- Dostawców usług finansowych, takich jak banki, zakłady ubezpieczeń i fundusze inwestycyjne.
- Mikroprzedsiębiorców, czyli firmy zatrudniające mniej niż 10 pracowników i osiągające obrót poniżej 2 mln euro.
Co Wprowadza Dyrektywa?
Projekt wprowadza minimalne wymogi dotyczące oznaczeń środowiskowych, obejmujące ich uzasadnienie, publikację oraz weryfikację. Obejmuje to m.in.:
- Kryteria, które przedsiębiorstwa muszą spełnić, aby udowodnić prawdziwość swoich oświadczeń i oznakowań środowiskowych.
- Zasady dotyczące umieszczania oświadczeń środowiskowych na produktach, np. poprzez link lub kod QR.
- Wymóg, aby oświadczenia były weryfikowane przez niezależnego, akredytowanego weryfikatora.
- Wymogi dotyczące systemów oznakowania ekologicznego, mające na celu zapewnienie ich rzetelności, przejrzystości i wiarygodności.
Obowiązywanie Dyrektywy w Polsce
W polskim prawie nie istnieje odrębna ustawa poświęcona greenwashingowi, jednakże opieranie się na fałszywych twierdzeniach dotyczących ekologiczności nie pozostaje bez konsekwencji. W takich przypadkach zastosowanie mają przepisy ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym.
Na mocy dyrektywy państwa członkowskie UE będą musiały wyznaczyć organ, który będzie czuwał nad wykonywaniem obowiązków wynikających z przepisów. Zyska on też możliwość nakładania ewentualnych kar administracyjnych, sam projekt zakłada możliwość nałożenia kary w maksymalnej wysokości do 4% rocznego obrotu.
Aktualny Status Dyrektywy
Obecnie Rada UE prowadzi konsultacje z Parlamentem Europejskim w sprawie ostatecznego brzmienia dyrektywy. Po przyjęciu finalnej wersji aktu, państwa członkowskie będą miały 18 miesięcy na implementację przepisów, które będą stosowane 24 miesiące po wejściu dyrektywy w życie.
Zgodnie z zasadami UE, dyrektywy nie wywołują bezpośrednich skutków prawnych dla obywateli, ale zobowiązują kraje członkowskie do ich implementacji. Oznacza to, że choć projekt dyrektywy „green claims” już teraz wywołuje wiele dyskusji, to jej faktyczne wdrożenie na poziomie krajowym może zająć jeszcze kilka lat.